- Airbus sleept al vijf jaar achter elkaar meer orders binnen dan concurrent Boeing.
- Het succes van de Europese vliegtuigfabrikant valt grotendeels te herleiden tot vijf belangrijke, historische beslissingen.
- Zo leverde het gratis leasen van vier A300’s in de jaren 70, Airbus uiteindelijk een bestelling op van bijna 800 miljoen dollar.
- Lees ook: De 737 Max van Boeing is weer in opspraak: dit moet je weten over het best verkopende vliegtuig van de Amerikaanse fabrikant
De Amerikaanse vliegtuigfabrikant Boeing werd in 1916 opgericht, slechts dertien jaar nadat de gebroeders Wright voor het eerst vlogen. Pas een halve eeuw daarna verscheen de Europese concurrent Airbus op de markt.
Europa wilde de dominantie van de Amerikaanse luchtvaart aanvechten door een eigen bedrijf te starten. De overheden van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland begonnen in 1967 met overleggen. Drie jaar later kwam hier Airbus uit voort.
Na een moeilijke start haalt Airbus nu al vijf jaar op rij meer orders binnen dan Boeing. Het verschil was afgelopen jaar ook niet misselijk: Airbus kreeg 2.319 orders, Boeing slechts 1.456.
Deze vijf belangrijke, historische beslissingen maakten het mogelijk voor Airbus om Boeing te verslaan.
1. De wilde gok op de A300
De A300 was niet alleen het eerste vliegtuig van Airbus, maar ook het eerste 'widebody' vliegtuig met twee straalmotoren.
Toen het in 1972 voor het eerst vloog, hadden alle vliegtuigen met twee gangpaden drie tot vier motoren, zoals de Boeing 747.
Destijds had Airbus moeite met het aan de man brengen van de A300. Toch ging het door met de productie ervan, zonder dat het de benodigde 75 orders in de zak had.
Airbus heeft veel te danken aan de wilde gok die Bernard Lathière, de algemeen directeur van de fabrikant tussen 1975 en 1985, in 1977 nam. Hij besloot vier A300's gratis aan Eastern Airlines te leasen voor zes maanden. In de documentaire Airbus vs Boeing: The Jumbo Jet Race legde Lathière uit dat hij hierom bijna ontslagen was.
De gok pakte goed uit. Niet alleen kreeg Airbus ermee voet aan de grond in Amerika, ook bestelde Eastern na de leaseperiode 23 A300's voor 778 miljoen dollar. De luchtvaartmaatschappij was erg tevreden met het relatief lage brandstofverbruik van de toestellen.
2. De 'fly-by-wire'-technologie in de A320
Airbus werd niet echt succesvol tot het de A320 in 1987 lanceerde. Het allereerste toestel dat van de band rolde in het Franse Toulouse werd gezegend door de Britse prins Charles en prinses Diana.
Het was vooral de onderhuidse 'fly-by-wire'-technologie die het toestel tot een succes maakte. Tot dan toe werd dit systeem enkel in straaljagers en het supersonische passagiersvliegtuig Concorde gebruikt.
De fly-by-wire-technologie vervangt het mechanische stuursysteem voor computergestuurde systemen die de invoer van de piloot verwerken. Het systeem wordt als veiliger gezien, omdat het minder punten heeft waarop het kan falen. Ook is het goedkoper voor de luchtvaartmaatschappijen omdat de computers makkelijker te repareren zijn, minder onderdelen vereisen en door het lagere gewicht ook nog eens voor een lager brandstofverbruik zorgen.
De A320 werd uiteindelijk het op één na best verkopende passagiersvliegtuig. Het kon de Boeing 737 niet van de troon stoten.
3. Overheidssubsidies helpen Airbus te concurreren met Boeing
Toen Airbus het vuur aan de schenen van Boeing begon te leggen, werd het steeds vaker onder de loep genomen.
In 1993 escaleerde toenmalig Amerikaans president Bill Clinton de concurrentiestrijd toen hij de fabriek van Boeing bezocht net nadat het een ontslagronde had aangekondigd. Hij beschuldigde Airbus van de problemen bij Boeing en had kritiek op de miljarden aan subsidies die Airbus van Europese overheden ontving.
Airbus en de overheden bleven volhouden dat er geen subsidies werden uitgedeeld. Er volgde een handelsoorlog tussen Europa en de Verenigde Staten, waarbij beide zijdes beperkingen aan elkaar oplegde.
Nadat de VS in 2004 in gesprek was gegaan met het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland en Spanje, stapte het naar de Wereldhandelsorganisatie (WTO) met een officiële aanklacht. De Europese Unie liet dat niet zomaar gebeuren en beschuldigde de VS ervan oneerlijke subsidies aan Boeing te geven.
Het duurde uiteindelijk zeventien jaar voordat het conflict opgelost kon worden.
De WTO kwam tot de conclusie dat zowel Airbus als Boeing illegaal miljarden aan overheidssubsidies hadden ontvangen, met als gevolg dat handelsbeperkingen werden opgelegd. Deze werden in 2021 opgeheven.
4. De A320neo bleek een commercieel succes
De volgende generatie van de populaire Airbus A320, de A320neo, bleek ook een succes.
De neo (staat voor: 'new engine option') was zo populair omdat hij stiller en zuiniger was. Dat maakte hem goedkoper in gebruik voor luchtvaartmaatschappijen.
De grote 'winglets' helpen om het brandstofverbruik te verlagen. Volgens Airbus zouden ze ervoor zorgen dat de neo tot wel twintig procent minder brandstof verbruikt in vergelijking met eerdere modellen.
De A320neo vestigde records tijdens de Paris Air Show van 2011. De vliegtuigbouwer ontving 667 orders ter waarde van 60 miljard dollar.
Dat zette druk op Boeing. Als reactie versnelde de Amerikaanse vliegtuigfabrikant de ontwikkeling van de 737 Max, de vierde generatie van het populaire vliegtuig.
5. Het aan de grond houden van de 737 Max
De zuinigere motoren die Boeing nodig had om de concurrentie aan te kunnen met de neo van Airbus, zorgden voor problemen. Ze waren groter en pasten daarom niet onder de vleugel van de 737, het populaire model uit de jaren 60.
Boeing besloot om de motoren verder naar voren en iets omhoog te plaatsen. Dat verslechterde de aerodynamica van de 737, waardoor het toestel soms de neiging had om naar boven te hellen.
Om dat tegen te gaan werd nieuwe software, genaamd MCAS (Maneuvering Characteristics Augmentation System), geïnstalleerd. Dit moest automatisch ingrijpen als de neus van het vliegtuig te ver omhoog ging staan.
Maar het systeem vertrouwde op data van slechts twee sensoren, die niet goed werkten ten tijde van de dodelijke ongelukken met Lion Air en Ethiopian Airlines.
Het duurde niet lang voordat toezichthouders wereldwijd de 737 Max aan de grond hielden. Boeings nieuwste toestel bleef liefst 20 maanden aan de ketting: de langste periode ooit voor een Amerikaans passagiersvliegtuig.
In 2019 versloeg Airbus Boeing voor het eerst wat betreft het aantal ontvangen bestellingen. Sindsdien blijft de Europese vliegtuigfabrikant de Amerikaanse concurrent een stapje voor en brak het vorig jaar zelfs records.
Ook dit jaar komt Boeing niet goed uit de startblokken. Zijn 737 Max toestellen stonden in de VS enkele weken aan de grond, nadat dit model een deel van de romp verloor tijdens een vlucht van Alaska Airlines.